Kołki do styropianu – rodzaje, dobór, montaż
Zastosowanie kołków do styropianu jest w niektórych sytuacjach koniecznym etapem ocieplania budynków. Trzeba przy tym pamiętać, że nieprawidłowo dobrane lub źle zamontowane elementy mocujące mogą przyczynić się do odpadnięcia termoizolacji lub pogorszenia jej parametrów. Jakie kołki do styropianu mamy do wyboru i jak poprawnie je stosować?
Kołki do styropianu – do czego służą i kiedy są potrzebne?
Kołki do styropianu są mechanicznymi łącznikami umożliwiającymi solidne przytwierdzenie ocieplenia do izolowanych powierzchni. W niektórych sytuacjach nie ma jednak konieczności ich stosowania – w nowo wznoszonych jednokondygnacyjnych budynkach jednorodzinnych przeważnie wystarczy jedynie przykleić styropian na klej. Inaczej dzieje się w sytuacji, gdy mamy do czynienia z obiektami poddawanymi termomodernizacji, wyjątkowo wysokimi lub narażonymi na działanie silnego wiatru – kołki stanowią wtedy dodatkowe zabezpieczenie izolacji i poprawiają jej stabilność.
W każdym z trzech wymienionych przypadków kołkowanie styropianu jest rozwiązaniem często spotykanym. Docieplenie istniejącego już domu wymaga w pierwszej kolejności sprawdzenia jakości podłoża, czyli np. tynku lub farby. Jeśli nie ma pewności, że jest ono wystarczająco stabilne na całej powierzchni, styropian montuje się przy użyciu kołków. Ta sama metoda montażu zalecana jest podczas ocieplania budynków wyższych niż 12 m oraz zlokalizowanych w miejscach narażonych na działanie silnego wiatru (dzięki temu siła ssąca wiatru będzie przenoszona właśnie na kołki). Ponadto konieczność zastosowania kołków jest czasem z góry narzucona przez producenta systemu ociepleń, którego część stanowią łączniki mechaniczne.
Rodzaje kołków do styropianu
W sprzedaży znajdują się różne rodzaje kołków do styropianu. Poszczególne łączniki charakteryzują się nie tylko innymi rozmiarami (przede wszystkim długością), ale także materiałem wykonania oraz przeznaczeniem. Podstawowy podział pozwala wyróżnić kołki z trzpieniem stalowym oraz kołki z trzpieniem plastikowym.
Wśród nich znajdują się modele standardowe (z krótką strefą rozporu, polecane do podłoży pełnych) oraz te z wydłużoną strefą rozpierania (przeznaczone przede wszystkim do materiałów słabszych, porowatych). Wyróżnia się także kołki wbijane oraz dokręcane, przy czym te drugie znajdują zastosowanie przede wszystkim w słabszych materiałach, które na skutek uderzeń młotkiem mogłyby ulec uszkodzeniu. Ponadto każdy kołek wyposażony jest również w tzw. talerzyk, który ułatwia zamaskowanie mocowań zaprawą lub klejem, a także w polietylenową koszulkę.
Podsumowując, ze względu na materiały użyte do produkcji kołki do styropianu można podzielić na:
- kołki z trzpieniem metalowym – wyposażone w trzpień stalowy ocynkowany galwanicznie,
- kołki z trzpieniem metalowym z długą strefą rozporu – wyposażone w trzpień stalowy ocynkowany galwanicznie,
- kołki z trzpieniem plastikowym – wyposażone w trzpień poliamidowy wzmacniany włóknem szklanym.
Na talerzyku każdego kołka znajduje się również literowe oznaczenie określające rodzaj podłoża, w którym może być on osadzony. Poszczególne litery oznaczają:
- A – beton zwykły,
- B – bloczki ścienne pełne (np. cegła pełna ceramiczna, cegła silikatowa),
- C – pustaki ceramiczne lub cegła dziurawka,
- D – beton lekki (np. np. keramzytobeton),
- E – beton komórkowy (gazobeton).
Należy jednak pamiętać, że w wielu przypadkach kołki do styropianu są mocowaniami uniwersalnymi, co potwierdza widniejące na nich oznaczenie w postaci kombinacji liter ABCDE. Warto także wiedzieć, że niektóre kołki do styropianu nadają się również do montażu innego rodzaju termoizolacji, a mianowicie wełny mineralnej. W tym przypadku znajdują zastosowanie kołki z trzpieniem stalowym, które utrzymają większy ciężar wełny.
Jak wybrać kołki do styropianu?
Wybór łączników mechanicznych do styropianu nie może być przypadkowy. Jeśli zachodzi konieczność ich użycia, należy zwrócić uwagę na ich długość oraz materiał wykonania ściany, a także zalecaną przez producenta głębokość kotwienia w murze (uzależnioną od materiału, z którego powstał) oraz średnicę wiercenia, która najczęściej wynosi 10 mm.
Dopasowanie kołków do rodzaju muru jest bardzo proste ze względu na widniejące na każdym elemencie oznaczenia literowe. Więcej trudności może sprawiać dobór właściwej długości kołka – aby ją określić, należy wziąć pod uwagę minimalną zalecaną głębokość kotwienia oraz grubość warstwy termoizolacji powiększoną o grubość zaprawy klejącej. Ponadto długość kołków należy dopasować także do sposobu montażu: powierzchniowego (gdy talerzyk licuje z termoizolacją) lub zagłębianego (gdy talerzyk zostaje zagłębiony w styropianie i zakryty wykonaną z niego zaślepką). Im więc większa zalecana głębokość zakotwienia oraz grubość izolacji, tym dłuższe kołki należy stosować. Do wyboru są modele o długości od 80 do nawet 300-420 mm.
Minimalna głębokość kotwienia dla najpopularniejszych materiałów wykorzystywanych do budowy ścian wygląda następująco:
- gazobeton – 50-60 mm,
- silikat – 30 mm,
- cegła ceramiczna poryzowana – 50-60 mm(kołki z trzpieniem metalowym z długą strefą rozporu)
Dla przykładu: ocieplając nową elewację z gazobetonu styropianem o grubości 15 cm i stosując montaż powierzchniowy, należy wybrać kołki o długości 22 cm (styropian: 15 cm + minimalna głębokość kotwienia w gazobetonie: 6 cm + grubość zaprawy klejącej: 1 cm).
Kołkowanie styropianu krok po kroku
Właściwy wybór kołków do styropianu to zaledwie połowa sukcesu. Wiele błędów można popełnić również na etapie ich montażu. Aby do tego nie doszło, należy przestrzegać zaleceń producenta dotyczących sposobu mocowania łączników – w pierwszej kolejności trzeba pamiętać, by zaczekać z ich montażem do czasu, aż zaprawa klejowa, na którą mocowany był styropian, stwardnieje. Czas ten wynosi minimum 24 godziny, choć w wielu przypadkach zaleca się odczekanie nawet 48-72 godzin.
Gdy mamy pewność, że izolacja jest dobrze przytwierdzona do podłoża, można przystąpić do kołkowania styropianu. W tym celu wykonuje się następujące czynności:
- wiercenie otworu o zalecanej przez producenta kołków średnicy oraz głębokości,
- oczyszczenie otworu z luźnych elementów,
- umieszczenie w otworze plastikowej tulei – należy dobić ją młotkiem, by całkowicie zagłębiła się w warstwie izolacji,
- wsadzenie w tuleję trzpienia kołka oraz dobicie go młotkiem lub ewentualnie wkręcenie (co zależy od rodzaju łącznika).
Trzeba wspomnieć, że montaż kołków do styropianu można przeprowadzić na dwa sposoby. Klasyczne rozwiązanie zakłada, że talerz kołka powinien znaleźć się w jednej płaszczyźnie z termoizolacją. Inną popularną techniką jest tzw. ciepły montaż – tutaj najpierw wycina się w izolacji przy użyciu specjalnego frezu niewielkie otwory, w których następnie osadza się kołki. Na końcu mocowania zakrywa się wyciętymi wcześniej krążkami.
Jak uniknąć błędów podczas montażu kołków do styropianu?
Jednym z błędów popełnianych podczas kołkowania styropianu jest nieprawidłowe rozmieszczenie kołków. Choć nie ma jednej uniwersalnej zasady pasującej do każdego ocieplanego budynku, to przyjmuje się, że standardowo należy stosować 4 kołki na 1 m2 ocieplanej powierzchni. Na podłożu o niepewnej stabilności, a także w zewnętrznych narożników budynków oraz przy krawędziach stolarki okiennej i drzwiowej liczba ta wzrasta do ok. 6-8 sztuk na m2. Każdorazowo o liczbie kołków oraz ich usytuowaniu powinien decydować projektant, a wytyczne w tym zakresie powinny znaleźć się w projekcie technicznym termoizolacji.
Równie istotny, co prawidłowe zagęszczenia łączników mechanicznych, jest ich właściwy montaż. Należy pamiętać szczególnie o tym, by kołki montować odpowiednio głęboko – błędem będzie zarówno zbyt głębokie, jak i zbyt płytkie ich osadzenie. W pierwszym przypadku mocowanie może uszkodzić termoizolację i przyczynić się do powstania mostków termicznych, a widoczne wgłębienie trzeba będzie wypełnić grubszą warstwą zaprawy. To z kolei sprawi, że będzie ona gromadzić więcej wody i powodować przebarwienia na wykończonej elewacji. Jeśli natomiast kołek będzie osadzony za płytko, będzie wystawał ponad styropian, powodując nieestetyczne wybrzuszenie. Aby je zniwelować, trzeba zastosować grubszą warstwę kleju podczas zbrojenia.
Kołki do styropianu znajdują zastosowanie podczas wielu prac termoizolacyjnych, a w niektórych sytuacjach ich użycie jest wręcz konieczne, by efekt prac był trwały. W tym celu trzeba jednak dobrać właściwy rodzaj łączników – warto więc wiedzieć, czym kierować się podczas ich zakupu.